Antibiotika 9
Infektio-Guide / KAROW PHARMAKOLOGIE 2022 Infektio-Guide / KAROW PHARMAKOLOGIE 2022 Infektio-Guide / KAR
9. Antimikrobielle Pharmaka und Infektionskrankheiten 775
Wirkspektrum Antibiotika – Synopsis
++ = 1. Wahl oder Alternative
+ = effektiv, Zweitlinienempfehlung
± = variabel (eingeschränkt effektiv)
Wirkspektrum Antibiotika – Kurzübersicht der Seiten 780-782
773
779
764-766
756
∅ = keine Empfehlung
? = unzureichende Daten
A
B
C
D
nephrotoxisch: Dosisanpassung
nach GFR, Kontrolle
Nierenfunktion
Antibiotika der Wahl in
Schwangerschaft und Stillzeit.
Alternativ (bei Allergien)
Makrolide. Bei allen anderen
Antibiotika individuelle Nutzen-
Risiko-Abwägung.
möglichst in Kombinationstherapie.
Diese Erreger können als
multiresistente gramnegative
Stäbchen (MRGN) vorkommen,
die sich durch Resistenzen
gegen mindestens 3 der
wichtigsten Antibiotikagruppen
auszeichnen. Risikofaktoren für
MRGN sind nosokomiale
Infektionen, lange stationäre
Aufenthalte (Intensiv) und antibiotische
Vorbehandlungen.
Citrobacter und Morganella
zeigen bis auf eine Resistenz
gegen Colistin die gleichen
Sensibilitäten.
Häufig zusätzlich Chinolon-
Resistenz.
Bei einer Infektion mit C.
difficile nur per os wirksam.
nephro
Grav
K
9. Antimikrobielle Pharmaka und Infektionskrankheiten 755
Penicilline Cephalo-
Diverse
sporine
Carbapeneme
Chinolone
Makrolide
Aminoglykoside
Glykopeptid
Mikroorganismen Penicillin G
Flucloxacillin
Ampicillin
Ampicillin/Sulbact.
Piperacillin/Tazobact.
Cefazolin (1. Gen)
Cefuroxim (2. Gen)
Ceftriaxon (3a Gen)
Ceftazidim (3b Gen)
Cefepim (4. Gen)
Ceftarolin (5. Gen)
Imipenem
Meropenem
Ertapenem
Ciprofloxacin
Levofloxacin
Moxifloxacin
Erythromycin
Clarithromycin
Azithromycin
Gentamicin
Tobramycin
Amikacin
Doxycyclin
Vancomycin
Teicoplanin
Clindamycin
Colistin
Cotrimoxazol
Daptomycin
Fosfomycin
Linezolid
Metronidazol
Quinupristin + Dalfopr.
Rifampicin
Tigecyclin
K
Streptokokken A, B, C, F, G ++ + + + + + + + + + + + + + ± ± ± ± ± ± ± ∅ ∅ ? + + + ∅ ± + ∅ + ∅ + ∅ +
Strept. pneumoniae ++ + + + + + + + + + + + + + ± + + ± ± ± ∅ ∅ ∅ ± + + + ∅ ± ± ∅ + ∅ + ∅ +
Strept. viridans ± ± ± ± ± + + ++ ± + + + + + ∅ + + ± ± ± ± ∅ ∅ ± + + ± ∅ ? + ∅ + ∅ + ∅ +
Enterococc. faecalis + ∅ ++ + + ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ± ± ± ± + + ∅ ∅ ∅ ± ∅ ∅ ± + + ∅ ∅ ∅ + + + ∅ ∅ ± +
Enterococc. faecium VRE ± ∅ ± ± ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + + ++ ∅ ∅ ± ±
Staph. aureus (MSSA) ± ++ ± + + ++ + + ± + + + + + + + + ± ± ± ± ? ? + + + + ∅ + + + + ∅ + ± +
Staph. aureus (MRSA) ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± ? ? + ++ + ± ∅ + ++ + ++ ∅ + ± +
Staph. Koagulase-negativ ± ++ ± + + ++ + + ± + + + + + + + + ± ± ± ± ? ? + + + + ∅ + + + + ∅ + ± +
Grampositiv
Kokken
L. monocytogenes + ∅ ++ + + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + ? ? ∅ + + ∅ ∅ ∅ ± ? ? ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅
N. gonorrhoeae ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ++ ? + ? + + + ± ± ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ?
Kok-
ken
N. meningitidis + ∅ + ∅ + ∅ + ++ + + ? + + + ? ? ? ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅
Salmonella sp. ∅ ∅ ± + + ∅ ? ++ + + ? + + + ++ + + ∅ ∅ + + + + ± ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ +
Shigella sp. ∅ ∅ ∅ + + ∅ ? + + + ? + + + ++ ++ + ∅ ∅ + + + + ± ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ +
E. coli ∅ ∅ ± + + + + + + + + + + + + + + ∅ ∅ ± + + + ± ∅ ∅ ∅ + ± ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ +
Klebsiella sp. ∅ ∅ ∅ + + + + + + + + + + + + + + ∅ ∅ ∅ + + + ∅ ∅ ∅ ∅ + ± ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ +
E. coli/Klebsiella ESBL + ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ++ ++ + ± ± ± ∅ ∅ ∅ ± ± ± ∅ ∅ ∅ ∅ + ± ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅
Enterobacter sp. B ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ + + + + + + ∅ ∅ ∅ + + + ∅ ∅ ∅ ∅ + + ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ +
Serratia sp. ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ + + + ? + + + ++ ++ + ∅ ∅ ∅ + + + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ +
Proteus mirabilis ∅ ∅ + + ++ + + + + + + + + + ++ + + ∅ ∅ ∅ + + + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ? ∅ ∅ ∅ ∅ +
Proteus vulgaris ∅ ∅ ∅ + + ∅ + + + + + + + + + + + ∅ ∅ ∅ + + + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅
MRGN ∅ ∅ ∅ ± ± ∅ ∅ ± ± ± ∅ ± ± ± ±C ± C ± C ∅ ∅ ∅ ± ± ± ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± +
Acinetobacter sp. ∅ ∅ ∅ ± ± ∅ ∅ ± ± ± ? ++ ++ ∅ + + + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ + ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ +
Pseudomonas aerugin. ∅ ∅ ∅ ∅ ++ ∅ ∅ ∅ ++ + ∅ + + ∅ + + ∅ ∅ ∅ ∅ + + + ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅
H. influenzae ∅ ∅ ± + + ∅ + ++ + + + + + + + + + ∅ + + ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅
Legionella sp. ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + ++ ++ + + ++ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± +
gramnegativ
andere Enterobacteriaceae
Stäb-
chen
potentiell MRGN A
M. catarrhalis ∅ ∅ ∅ + + ∅ + + + + + + + + + + + + + + ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ + ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅
atyp. Gram- Chlamydophila pneumon. ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + + + + + + ∅ ∅ ∅ ++ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± +
verhalten M. pneumoniae ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + ++ + ± ± ± ∅ ∅ ∅ ++ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ +
Anaero- Bacteroides fragilis ∅ ∅ ∅ + ++ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ + + + ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ± ∅ ∅ ± ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ++ ∅ ∅ +
bier Clostridium difficile ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ++D ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ∅ ++ ∅ ∅ ∅
Stäbch
Te
tra
cycl
Nonfermen
ter
Grav Grav
nephro nephro
nephro K K
Antibiotika
nephro